รายละเอียด
ระบำ รำ ฟ้อน 11 ระบำลพบุรี
ระบำ รำ ฟ้อน ชุดนี้ จัดแสดงขึ้นเนื่องใน วาระ 104 ปี ครูมนตรี ตราโมท ณ โรงละครแห่งชาติ เป็นการร่วมแรงใจแรงกายในการจัดแสดงของเหล่าลูกศิษย์ของครูมนตรีหลายๆ แขนง ซึ่งการรวมตัวกันมิใช่เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้โดยง่าย จึงจัดว่าเป็นชุดการแสดงที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และศึกษาเรียนรู้ท่ารำที่มีมาตรฐานและหาดูได้ยาก
ระบำสุโขทัย
ระบำสุโขทัย เป็นระบำชุดสุดท้ายของระบำโบราณคดี 5 ชุด ที่ครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทยและศิลปินแห่งชาติเป็นผู้แต่งทำนองเพลง โดยนำเพลงสุโขทัยของท่านมาดัดแปลงต่อเติมในตอนท้าย ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ผู้เชี่ยวชาญนาฏศิลป์ไทยและศิลปินแห่งชาติ เป็นผู้ประดิษฐ์ท่ารำขึ้นจากลักษณะท่าท่างของปฏิมากรรมสมัยสุโขทัย อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 19 -20 พระพุทธรูปปูนปั้นและหล่อสำริดปางลีลาดังนั้นท่ารำและดนตรี ตลอดจนเครื่องแต่งกายในระบำชุดนี้ จึงมีลีลาสำเนี่ยงและแบบอย่างเป็นแบบไทยสมัยสุโขทัย
ระบำสุโขทัย เป็นระบำชุดสุดท้ายของระบำโบราณคดี 5 ชุด ที่ครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทยและศิลปินแห่งชาติเป็นผู้แต่งทำนองเพลง โดยนำเพลงสุโขทัยของท่านมาดัดแปลงต่อเติมในตอนท้าย ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ผู้เชี่ยวชาญนาฏศิลป์ไทยและศิลปินแห่งชาติ เป็นผู้ประดิษฐ์ท่ารำขึ้นจากลักษณะท่าท่างของปฏิมากรรมสมัยสุโขทัย อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 19 -20 พระพุทธรูปปูนปั้นและหล่อสำริดปางลีลาดังนั้นท่ารำและดนตรี ตลอดจนเครื่องแต่งกายในระบำชุดนี้ จึงมีลีลาสำเนี่ยงและแบบอย่างเป็นแบบไทยสมัยสุโขทัย
ระบำลพบุรี
นักโบราณคดีกำหนดสมัยลพบุรีอยู่ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 16-19 ซึ่งอิทธิพลของขอมได้แผ่ปกคลุมอย่างกว้างขวาง โบราณวัตถุและโบราณสถานของขอมมีอยู่ทั่วไป ครูมนตรี จึงแต่งเพลงระบำลพบุรีให้เป็นสำเนียงเขมร แต่งสำเร็จเมื่อปี พ.ศ. 2510
นักโบราณคดีกำหนดสมัยลพบุรีอยู่ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 16-19 ซึ่งอิทธิพลของขอมได้แผ่ปกคลุมอย่างกว้างขวาง โบราณวัตถุและโบราณสถานของขอมมีอยู่ทั่วไป ครูมนตรี จึงแต่งเพลงระบำลพบุรีให้เป็นสำเนียงเขมร แต่งสำเร็จเมื่อปี พ.ศ. 2510
วีดีโอตัวอย่าง
http://www.youtube.com/watch?v=hNf6G_Og6Ds
ระบำชาวเขา
เมื่อปี พ.ศ.2534 ครูมนตรี ตราโมท เดินทางไปเป็นที่ปรึกษาวิทยาลัยนาฏศิลป์เชียงใหม่ เพื่อการแสดงถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมชินีนาถ ก่อนวันแสดง 1 วัน ทางวิทยาลัยฯ แจ้งท่านว่าได้ประดิษฐ์ระบำชาวเขาขึ้นแสดงถวาย โดยใช้ทำนองเพลงเก่าซึ่งไม่ใช่เพลงของชาวเขา ครูมนตรีตั้งคำถามว่าถ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงถามว่าทำไมใช้เพลงนี้ ซึ่งคงไม่มีคำตอบที่เหมาะสมท่านจึงขอให้หาเพลงพื้นเมืองของชาวเขามาให้ท่าน ทางวิทยาลัยมีเพลงอีก้อสีซออยู่แล้วจึงนำมาให้ท่านฟัง ครูมนตรีได้ใช้เวลา 2 ชั่วโมง เขียนโน๊ตเพลงรำบำชาวเขาที่เรียบร้อยพร้อมที่จะบรรเลง จากนั้นท่านสั่งให้ตามวงดนตรีมาต่อเพลงและบรรเลง ให้ครูมาปรับท่ารำและนักแสดงมาฝึกซ้อมในทันที ระบำชาวเขาสามารถนำออกมาถวายทอดพระเนตรในค่ำวันนั้น ในภายหลังอาจารสุริยัน รามสูต นำไปเรียบเรียงเสียงประสานให้วิทยาลัยนาฏศิลป์เชียงใหม่นำออกแสดง เป็นที่นิยมกันแพร่หลาย บางครั้งเพลงนี้เรียกชื่ออีกอย่างว่า เพลงชาวเขาอีก้อสีซอ
เมื่อปี พ.ศ.2534 ครูมนตรี ตราโมท เดินทางไปเป็นที่ปรึกษาวิทยาลัยนาฏศิลป์เชียงใหม่ เพื่อการแสดงถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมชินีนาถ ก่อนวันแสดง 1 วัน ทางวิทยาลัยฯ แจ้งท่านว่าได้ประดิษฐ์ระบำชาวเขาขึ้นแสดงถวาย โดยใช้ทำนองเพลงเก่าซึ่งไม่ใช่เพลงของชาวเขา ครูมนตรีตั้งคำถามว่าถ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงถามว่าทำไมใช้เพลงนี้ ซึ่งคงไม่มีคำตอบที่เหมาะสมท่านจึงขอให้หาเพลงพื้นเมืองของชาวเขามาให้ท่าน ทางวิทยาลัยมีเพลงอีก้อสีซออยู่แล้วจึงนำมาให้ท่านฟัง ครูมนตรีได้ใช้เวลา 2 ชั่วโมง เขียนโน๊ตเพลงรำบำชาวเขาที่เรียบร้อยพร้อมที่จะบรรเลง จากนั้นท่านสั่งให้ตามวงดนตรีมาต่อเพลงและบรรเลง ให้ครูมาปรับท่ารำและนักแสดงมาฝึกซ้อมในทันที ระบำชาวเขาสามารถนำออกมาถวายทอดพระเนตรในค่ำวันนั้น ในภายหลังอาจารสุริยัน รามสูต นำไปเรียบเรียงเสียงประสานให้วิทยาลัยนาฏศิลป์เชียงใหม่นำออกแสดง เป็นที่นิยมกันแพร่หลาย บางครั้งเพลงนี้เรียกชื่ออีกอย่างว่า เพลงชาวเขาอีก้อสีซอ
ตัวอย่างวีดีโอ
http://www.youtube.com/watch?v=u96qcn_PUQw
ระบำชุมนุมเผ่าไท
เมื่อพ.ศ. 2498 กรมศิลปากรได้จัดการแสดงละครประวัติศาสตร์ เรื่องอนุภาพแห่งความเสียสละ บทประพันธ์ของพลตรีหลวงวิจิตร วาทการ ซึ่งระบำชุมนุมเผ่าไทยเป็นฉากนำ กล่าวถึง การรวมชาวไทยในดินแดนสุวรรณ์ภูมิเริ่มด้วยชาวไทยในภาคกลางไทยล้านนา ไทยใหญ่ ไทยล้านนาสิบสองจุไท และไทยอาหม ครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทยและศิลปินแห่งชาติเป็นผู้แต่งทำนองเพลง ครูลมุล ยมะคุปต์ ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทย ประดิษฐ์ท่ารำขับร้องโดยอาจารย์วัฒนา โกศินานนท อาจารย์ ทัศนีย์ ขุนทอง
เมื่อพ.ศ. 2498 กรมศิลปากรได้จัดการแสดงละครประวัติศาสตร์ เรื่องอนุภาพแห่งความเสียสละ บทประพันธ์ของพลตรีหลวงวิจิตร วาทการ ซึ่งระบำชุมนุมเผ่าไทยเป็นฉากนำ กล่าวถึง การรวมชาวไทยในดินแดนสุวรรณ์ภูมิเริ่มด้วยชาวไทยในภาคกลางไทยล้านนา ไทยใหญ่ ไทยล้านนาสิบสองจุไท และไทยอาหม ครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทยและศิลปินแห่งชาติเป็นผู้แต่งทำนองเพลง ครูลมุล ยมะคุปต์ ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทย ประดิษฐ์ท่ารำขับร้องโดยอาจารย์วัฒนา โกศินานนท อาจารย์ ทัศนีย์ ขุนทอง
ระบำกฤดาภินิหาร
ระบำกฤดาภินิหาร เป็นระบบมาตรฐานชุดหนึ่งที่อยู่ในประวัติศาสตร์ "เกีรยติศักดิ์ไทย" ที่กรมศิลปากรจัดแสดงให้ประชาชน เมื่อ พ.ศ. 2486 โดยนางสุดา บุษปฤกษ์เป็นผู็ประพันธ์บทขับร้อง ที่มีเนื้อหาพรรณนาถึงบุตรเทพธิดา ได้ชวนกันมาแซ่ซ้องร้องสาธุการ ด้วยความชื่นชมโสมนัสถึงอภินิหารของชาติไทย และร่วมกันโปรยปรายดอกไม้ อวยพรแก่ชาวไทยให้เกิดสวัสดิมงคล ครูมนตรี ทำการบรรจุเพลงและประพันธ์เพลงเชื่อม ครูลมุล ยมัคุปต์ ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์และหม่อมต่วน (นางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก) เป็นผู้ประดิษฐ์ท่ารำ
ระบำกฤดาภินิหาร เป็นระบบมาตรฐานชุดหนึ่งที่อยู่ในประวัติศาสตร์ "เกีรยติศักดิ์ไทย" ที่กรมศิลปากรจัดแสดงให้ประชาชน เมื่อ พ.ศ. 2486 โดยนางสุดา บุษปฤกษ์เป็นผู็ประพันธ์บทขับร้อง ที่มีเนื้อหาพรรณนาถึงบุตรเทพธิดา ได้ชวนกันมาแซ่ซ้องร้องสาธุการ ด้วยความชื่นชมโสมนัสถึงอภินิหารของชาติไทย และร่วมกันโปรยปรายดอกไม้ อวยพรแก่ชาวไทยให้เกิดสวัสดิมงคล ครูมนตรี ทำการบรรจุเพลงและประพันธ์เพลงเชื่อม ครูลมุล ยมัคุปต์ ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์และหม่อมต่วน (นางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก) เป็นผู้ประดิษฐ์ท่ารำ
ตัวอย่างวีดีโอ
http://www.youtube.com/watch?v=bCDGhr-IZZo
ฟ้อนดวงดอกไม้
บทร้องเพลงฟ้อนดอกไม้นี้ ครูมนตรี ตราโมท แต่งขึ้นสำหรับการแสดงแทรก ในละครเรื่องพญาผานอง เข้ากับทำนองเพลงดวงดอกไม้ของเชี่ยงใหม่ ซึ่งสมัยหลังๆ นี้ มักจะเรียกว่าน้อยใจยา โดยเลียนลักษณะกลอนของเก่า ขับร้องโดย ปกรณ์ พรพิสุทธิ์ (ศิลปินแห่งชาติ)
บทร้องเพลงฟ้อนดอกไม้นี้ ครูมนตรี ตราโมท แต่งขึ้นสำหรับการแสดงแทรก ในละครเรื่องพญาผานอง เข้ากับทำนองเพลงดวงดอกไม้ของเชี่ยงใหม่ ซึ่งสมัยหลังๆ นี้ มักจะเรียกว่าน้อยใจยา โดยเลียนลักษณะกลอนของเก่า ขับร้องโดย ปกรณ์ พรพิสุทธิ์ (ศิลปินแห่งชาติ)
ตัวอย่างวีดีโอ
http://www.youtube.com/watch?v=QJ9L-UdaHxA
ศิลปินสำนักการสังคีต กรมศิลปากร
วงดุริยางค์สากล กรมศิลปากร
วงดุริยางค์สากล กรมศิลปากร