รายละเอียด
พระร่วง ตอน ขอมดำดิน
ละครรำ เรื่องพระร่วง (ตอนขอมดำดิน) พระราชนิพนธ์ของล้นเกล้ารัชกาลที่ 6
พระ ร่วงครองเมืองละโว้ซึ่งขึ้นแก่ขอม จึงต้องนำน้ำจากทะเลชุบศรซึ่งถือว่าศักดิ์สิทธิ์ไปถวายท้าวพันธุมสุริย์วงศ์ กษัตริย์ขอม เพื่อใช้รดเศียรในพระราชพิธีสำคัญ จึงส่งนักคุ้มมาทวงส่วยน้ำ แต่พระร่วงเห็นว่าชาวละโว้กำลังเดือดร้อนจึงขอร้องให้นักคุ้มขนน้ำกลับไปเอง นักคุ้มอ้างว่านำยานพาหนะมาน้อย จะขนน้ำไปได้ไม่เต็มจำนวน พระร่วงจึงขอให้นักคุ้มให้คำมั่นสัญญาว่า ถ้าสามารถบรรทุกน้ำเท่าที่กำหนดไว้ลงในพาหนะของขอมได้ ฝ่ายขอมจะต้องรับขนกลับไปเอง นักคุ้มเห็นว่าการทำเช่นนั้นเป็นสิ่งสุดวิสัยจึงรับคำ
พระร่วงจึงเกณฑ์ชาวละโว้สาน ชะลอมแล้วเอาชันยา สามารถบรรจุน้ำได้ตามกำหนด นักคุ้มต้องขนน้ำกลับไปเอง พร้อมกับแจ้งว่าคนไทยมีบุญญาธิการ สามารถทำชะลอมให้บรรจุน้ำได้ ท้าวพันธุมสุริยวงศ์ทราบว่าพระร่วงมีสติปัญญาวิตกว่าพระร่วงจะตั้งตัวเป็น ใหญ่ จึงรับสั่งให้ พระยาเดโช แม่ทัพขอมนำกำลังทหารมาจับตัว นายมั่นปืนยาวพรานป่าไปล่าสัตว์เห็นเข้าจึงรีบมาแจ้งแก่พระร่วง
การ แสดงตอนนี้จับตอนเมื่อพระร่วงไม่ต้องการให้ชาวละโว้เดือดร้อน จึงหนีไปบวชซ่อนตัวที่เมืองสุโขทัย พญาเดโชปลอมตัวเป็นคนไทยออกติดตามไปถึงวัดเจดีย์ใหญ่พบพระร่วงกำลังกวาดลาน วัดแต่ไม่รู้จัก บอกว่ามาหาพระร่วง พระร่วงเห็นท่าทีและสำเนียงพูดก็รู้ว่าขอมปลอมมา จึงบอกว่าให้รออยู่ที่นี่ เดี่ยวจะไปตามพระร่วงมาให้ (ในตอนนี้ บางสำนวนก็เล่าว่าพญาเดโชดำดินมาโผล่ในวัดเจอพระร่วง เมื่อพระร่วงบอกให้จงรออยู่ที่นี่ก็กลายเป็นหินไป จึงเป็นที่มาของตอนขอมดำดิน) ในขณะที่รอ พญาเดโชถูกศิษย์วัดจับตัวไว้ พระร่วงให้นายมั่นนำตัวพญาเดโชไปส่งคืนแก่ขอมเป็นบรรณาการ ซึ่งในขณะที่พญาเดโชปลอมตัวไปจับพระร่วงนั้น นางจันได้นำกำลังทหารละโว้เข้าตีทัพพญาเดโชโดยไม่รุ้ตัวต้องแตกพ่ายไปจนหมดสิ้น
ชมวีดีโอตัวอย่าง